Demans; dünya genelinde birçok insanı etkileyen, bilişsel fonksiyonların gerilemesi ve günlük yaşam aktivitelerinin etkilenmesi ile karakterize bir sağlık sorunudur. Bilişsel yeteneğin azalması ile birlikte hafıza kaybı ve bilinç bulanıklığı nedeniyle, kişi günlük yaşamdaki görevleri yerine getirmekte zorlanmaya başlar.
Demansın belirli bir tedavisi ve ilacı yoktur. Fakat erken müdahale ile semptomların ilerlemesi önlenebilir. Semptomlara yönelik tedavilerde, fizik tedavi ve rehabilitasyon önemli bir yere sahiptir. Bu yazımızda demans ve fizik tedavinin rolü hakkında bilgilere ulaşmış olacaksınız.
Demans ve Fizik Tedavinin Etkileri
1- Hareketliliğin Artırılması
Hastaların pek çoğunda hareket yeteneklerinde azalma meydana gelir. Hareketsizlikle birlikte kas gücünde zayıflama olması da kaçınılmaz bir sonuçtur. Fizik tedavi ve rehabilitasyon programları ile azalan kas gücünün artırılması, hareketliliğin yeniden sağlanması hedeflenir. Özellikle erken dönemde kapsamlı fizik tedavi ve rehabilitasyon uygulanarak semptomların kötüleşmesi engellenir.
2- Bilişsel Rehabilitasyon
Demans hastalarının bilişsel açıdan desteklenmesi oldukça önemlidir. Bilişsel fonksiyonların günlük yaşam aktiviteleri ile entegrasyonu üzerine yapılan rehabilitasyon seansları, hastaları bu konuda desteklemektedir. Engelli parkurlar, top ile oynanan oyunlar gibi hastaların ihtiyaç ve potansiyellerine göre modifiye edilen seanslarda beyin fonksiyonlarının tekrar harekete geçirilip, bilişsel gerilemenin önüne geçilmesine yardımcı olunmaktadır.
3- Demans ve Ağrı Yönetimi
Demans hastalarında ağrı yönetimi, bilişsel açıdan zor olabilmektedir. Altta yatan farklı sağlık problemleri veya denge bozukluğuna bağlı düşme ve yaralanmalar sonucu ağrı gelişebilir. Ağrının doğru tanımlanması etkin tedaviye ulaşmak için önemlidir. Fizik tedavi ve rehabilitasyonda ağrı tedavisi için; TENS benzeri ağrı kesici ajanlar, egzersizler ve çeşitli uygulamalar kullanılabilir. Ağrının ortadan kaldırılması ile demans hastalarının yaşam kaliteleri artar ve genel ruh hali iyileşir.
4- Demans ve Duygusal Sağlık
Demans hastalarında endorfin salınımını sağlamak iyi bir yaklaşım olabilir. Bunun için günlük fiziksel aktiviteler veya basit sporlar yaptırılarak endorfin salınımı desteklenebilir. Demans hastalarında yaygın olarak anksiyete, depresyon, duygu durum bozukluğu yaşanmaktadır. Endorfin salınımının artırılması ile ruh halinde iyileşmenin desteklenmesi, yaşam kalitesinin arttırılması hedeflenir.
5- Sosyal Etkileşim ve Demans
Hastalarda sosyal etkileşimi artırmak amacı ile, fizik tedavi uygulamaları grup seansları şeklinde verilebilir. Bu sayede hastaların sosyal katılımı ve iletişim becerileri desteklenir. Sosyal etkileşimi artırmak; hastaların başkalarıyla iletişim kurmaları ve ihtiyaçlarını rahatça belirtmeleri açısından oldukça etkili olacaktır.
6-Fizik Tedavi ve Eğitim
Hasta ve hasta yakınlarına verilen eğitimler, hastaların daha iyi anlaşılması ve etkin tedavi için oldukça önemlidir. Bu eğitimlerle hastaların hastane ortamı dışında da ihtiyaçlarının en doğru şekilde yönetilebilmesi desteklenir.
Her hastalıkta olduğu gibi demansta da erken dönemde yapılan tedaviler oldukça değerlidir. Hastalar, en erken dönemde ihtiyaç ve potansiyellerine uygun kapsamlı tedavi programları ile desteklenmelidir. Hastalarda oluşabilecek hareket kabiliyetinde azalma, denge problemleri gibi fonksiyonel bozuklukların önlenmesinde kapsamlı tedavinin rolü büyüktür.
