İnme, milyonlarca insanı etkileyen önemli bir sağlık sorunudur. Dünya üzerinde 100 milyondan fazla inme hastası yaşamaktadır ve her yıl 12 milyondan fazla kişi inme geçirmektedir. İnme beyne pıhtı atması, beyin damar tıkanıklığı veya beyin kanaması nedeniyle beynin kan akışı kesildiğinde meydana gelir.
İnme, kişide çok çeşitli fonksiyonel kayıplara yol açar ve iyileşme süreci uzun ve zorlu olabilir. Bu yazımızda inme geçiren hasta ve hasta yakınlarının sıkça merak ettiği bir konuya değineceğiz: İnme tamamen iyileşebilir mi? İyileşme oranları nelerdir?
İnme İyileşme Süreci
İnme iyileşme süreci, her hastada kendine özgü zorlukları ve hedefleri olan, farklı aşamaları içeren karmaşık bir süreçtir. İyileşme süreci her hastada farklılık gösterebilse de çoğu hasta aşağıdaki aşamalardan geçer:
Akut Dönem: Akut dönem, inme sonrası ilk birkaç günü içerir. Akut dönemde hedef; hastanın hayati risklerini azaltmak, tıbbi durumunu stabil hale getirmek ve beynin daha fazla hasar görmesini önlemektir. Bu aşamada kan pıhtılarını gidermek veya kanamayı durdurmak için ilaç tedavileri ve ameliyat gibi yöntemler uygulanabilir.
Subakut Dönem: Genellikle inmeden birkaç gün sonra başlar ve birkaç hafta boyunca sürebilir. Hedef; hastada gelişebilecek ek sorunları yönetmek ve fizik tedavi rehabilitasyon aşamasına başlamaktır. Bu dönemde hasta fizik tedavi, ergoterapi, konuşma – yutma terapisi, robotik rehabilitasyon gibi tedavilere başlayabilir. Genellikle kapsamlı yatılı fizik tedavi merkezlerinde uygulanır.
Kronik Dönem: İnmeden birkaç hafta sonra başlar ve birkaç ay veya yıl (hatta ömür boyu) sürebilir. Bu aşamada hedef; iyileşmeyi en üst düzeye çıkarmak ve kişide oluşan fonksiyon kayıplarını telafi etmektir. Hasta kapsamlı yatılı fizik tedavi merkezlerinde yatarak veya ayaktan fizik tedaviye devam eder.
İnme Geçiren Hastaların Kaçı Tamamen İyileşir?
İnme geçiren hastaların tamamen iyileşme şansı; inmenin şiddetine, beyindeki hasarın yerine, hastanın yaşına, genel sağlık durumuna ve uygulanan tedavilere bağlıdır. Ne yazık ki inme nedeniyle felç geçiren hastaların bir kısmı tamamen iyileşemez. Bu kişiler kaybettikleri bazı fonksiyonlarını ömür boyu kazanamayabilirler. Bununla birlikte birçok inme hastası felç geçirdikten sonra önemli işlevlerini geri kazanabilir; uygun tedavi, rehabilitasyon ve destekle günlük yaşamına bağımsız şekilde devam edebilir.
Yapılan araştırmalarda, inme geçiren hastaların %10-15’inin tamamen iyileşebildiği görülmektedir. Bu kişiler felci yenebilir, kaybettikleri tüm fonksiyonları geri kazanabilirler.
İnme hastalarının %25-40’ı ise kısmen iyileşir. Yani bu kişiler kaybettikleri önemli fonksiyonları geri kazanabilirler; ancak yine de birtakım kalıcı bozukluklara sahiptirler. Bu kişiler fizik tedavi rehabilitasyon sürecinin ardından günlük hayata ve iş hayatına bağımsız şekilde geri dönebilirler.
İnme geçiren hastaların %50-65’i ise kaybettikleri birçok fonksiyonu geri kazanamayabilirler. Bu hasta grubu günlük yaşamında bağımsız hale gelebilmek için genellikle uzun süre fizik tedavi rehabilitasyon ihtiyacı duyar. Bazıları günlük aktiviteleri bağımsız olarak gerçekleştirebilirken; diğerleri hareketlilik, kişisel bakım ve iletişim konusunda yardıma ihtiyaç duyabilir.
İyileşmeyi Etkileyen Faktörler
Daha önce değindiğimiz gibi, inme sonrası tamamen iyileşme şansı çeşitli faktörlere bağlıdır. Bu faktörlerden bazılarına daha yakından bakalım:
İnmenin Şiddeti: İyileşmeyi etkileyen en önemli faktörlerden biridir. Hafif inmelerde kısa süre içinde tamamen iyileşme mümkün olabilirken, şiddetli inmelerde hasta felç kalabilir veya hayatını kaybedebilir.
İnmenin Yeri: İyileşme sürecinde önemli bir rol oynar. İnme beynin hayati işlevlerden sorumlu bir bölgesinde meydana gelirse, hastanın iyileşme şansı daha düşük olacaktır.
Kişinin Yaşı: İyileşme sürecindeki önemli faktörlerden biridir. Genel olarak, genç hastaların iyileşme şansı yaşlı hastalardan daha fazladır.
Kişinin Genel Sağlık Durumu: İnme öncesi ve sonrası hastanın genel sağlık durumu da iyileşme sürecini etkiler. Şeker hastalığı, yüksek tansiyon veya kalp hastalığı gibi altta yatan diğer hastalıklar iyileşmeyi zorlaştırabilir. Benzer şekilde fazla kilolu, hareketsiz yaşam tarzına sahip veya sigara kullanan hastalarda da iyileşme daha yavaş olabilir.
Uygulanan Tedaviler: Hastanın akut dönemden itibaren aldığı ilaç tedavileri, cerrahi tedaviler ve fizik tedavi rehabilitasyon uygulamaları iyileşme şansını belirleyen en önemli faktörlerdendir. Fizik tedavi sürecine geçen hastanın deneyimli ve uzman ekibin bulunduğu, son teknoloji robotik tedavi imkanlarına sahip kapsamlı bir yatılı fizik tedavi merkezine nakledilmesi iyileşme şansını artırabilir.
