Beyin kanaması, beyindeki damarlardan birinin yırtılması sonucu kanın beyin içi dokulara yayılması anlamına gelir. Bu kanama dokuları bası altına alarak beyin hücrelerinin ölümüne yol açar. Tüm inmelerin %10-15’i beyin kanaması nedeniyle olur. Beyin kanaması, oluştuğu bölgeye göre serebral kanama, subdural kanama, subaraknoid kanama olarak da ifade edilebilir. Kanamanın oluştuğu bölgeye göre klinik tablo da şekillenir.
Beyin Kanaması Neden Olur?
Beyin kanaması, en sık yüksek tansiyon nedeniyle gerçekleşir. Kan basıncının uzun süreler yüksek seyretmesi, damar duvarlarını zayıflatır ve yırtılmaya açık hale getirir. Hipertansiyon kontrol altına alınırsa, bu tür beyin kanamaları önlenebilir.
- Beyin kanamasının bir diğer sık görülen nedeni kafa travmalarıdır. Özellikle 50 yaş altı kişilerde kafa travmalarına bağlı beyin kanaması sıkça görülmektedir.
- Damar duvarında zayıflık nedeniyle baloncuk oluşması (anevrizma) ve bu baloncuğun patlaması da beyin kanamasına neden olabilir.
- Damarların anormal şekilli ve zayıf olması, kanama bozuklukları, aşırı alkol tüketimi ve madde kullanımı da beyin kanamasına neden olabilir.
Serebrovasküler olay veya serebrovasküler hastalık, beynin kan akımının engellendiği bir dizi hastalığı ifade eder. Bu durum beynin işlevlerini geçici veya kalıcı olarak bozabilir. Beyin damar tıkanıklığı veya beyin kanaması beyin hücrelerinin yeterli oksijeni almasını engelliyorsa, beyin hasarı meydana gelebilir.
İlginizi Çekebilir : “Serebrovasküler Hastalık Nedir?“
Beyin Kanaması Sonrası İyileşme Süreci
Beyin kanaması sonrası iyileşme süreci her hastada farklı şekilde gerçekleşebilir. Bu sürece göre uygun tedavi yöntemleri belirlenmelidir. Bu yüzden beyin kanaması iyileşme süreci çok sayıda uzmanlık dalı ve sağlık profesyonelinin ortak çabasını gerektiren karmaşık bir olaydır.
Kanamanın yeri ve şiddeti, zamanında ve doğru müdahalenin yapılması, fizik tedavi ve rehabilitasyon beyin kanaması sonrası iyileşme sürecini etkileyen en önemli faktörlerdir.
Beyin kanaması geçiren hastaların yaklaşık 40’ı ilk bir ay içinde ölürler. Beyin kanaması sonrası hayatta kalan hastaların yarısında ise ciddi engellilik durumu oluşur. Beyin kanamasında, hastanın ilk dönemlerde yoğun bakım ihtiyacı olabilir. Beyin kanamasına bağlı koma, solunum güçlüğü ve hastanın uyutulması ihtiyacı yoğun bakımda takip gerektirir. Bazı hastalarda kanamaya bağlı kafa içinde artan basıncı azaltmak veya kanamayı durdurmak için ameliyat gerekebilir. Diğerlerinde ise ilaç tedavileri ile süreç kontrol altına alınabilir.
Beyin kanamasında erken tedavi ile daha iyi sonuçlar alınır. Anlaması iyi, öğrenme kapasitesi olan, genel durumu aktif tedaviye katılım göstermeye müsait hastalarda fizik tedavi ile sonuç alma şansı fazladır. Beyin kanaması sonrası iyileşme; beynin etkilendiği bölgeye ve etkilenme şiddetine göre değişebilir. Hafif felç durumunda genellikle 3-6 ay içerisinde iyileşme gözlenir. Ancak el ile ilgili ince motor beceriler diye tanımlanan hassas el hareketlerinin düzelmesi biraz daha fazla zaman alabilir. Daha ağır felç tablolarında, iyileşme süresi birkaç yıl sürebilir veya ömür boyu devam eden kalıcı sakatlıklar görülebilir.
İnme tedavisi sonucu yeniden hayata dönen hastalarımızın teşekkür mesajlarını okumak için tıklayın.
Beyin Kanamasında Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon
Beyin kanaması sonrası hayati tehlikeyi atlatan ve genel durumu stabil hale gelen hastada en erken dönemden itibaren fizik tedavi ve rehabilitasyon uygulamaları başlar.
- İlk günlerde, hasta daha yoğun bakımda veya bilinci kapalı iken dahi, bası yarası gelişimini önlemek, eklem katılığını ve kas kısalığını engellemek amacı ile pozisyonlama ve pasif eklem hareket açıklığı egzersizleri uygulanır.
- Bilinci açık ve istemli hareketleri bulunan hastada aktif egzersizlere geçilir. Bu aşamada, özellikle beynin iyileşme potansiyeli olan nöroplastisiteyi uyarıcı egzersizler ve teknikler kullanılır.
- Kas kaybını önlemek ve kasları güçlendirmek için elektrik stimülasyonu uygulanır.
- Hastaya mümkün olan en kısa süre içinde yatak içi hareketlilik ve yatak kenarı oturma dengesi kazandırılmaya çalışılır.
- Kas kuvveti ve oturma dengesi uygun olan hastada ayakta durma ve yürüme egzersizlerine geçilir.
- Hastanın günlük yaşam aktiviteleri eğitimi, el becerilerinin geliştirilmesi ve bilişsel becerilerin arttırılmasında iş – uğraşı terapisi (ergoterapi) uygulanır.
- İhtiyaca göre solunum fizyoterapisi, konuşma terapisi ve yutma terapisi tedaviye dahil edilir.
- Eklem katılığını önlemek veya yürüyüşü kolaylaştırmak gibi amaçlar ile el veya ayağa takılan cihazlar (ortez) kullanılabilir.
Gördüğünüz gibi beyin kanaması sonrası iyileşme süreci deneyimli – uzman ekip ve multidisipliner ekip çalışması gerektirir. Fizik tedavi ve rehabilitasyon sürecinde ekibi fizik tedavi ve rehabilitasyon uzman doktoru koordine eder. Ekip içinde fizyoterapist, iş – uğraşı terapisti (ergoterapist), fizik tedavi teknikeri, rehabilitasyon hemşiresi, diyetisyen, konuşma – yutma terapisti, solunum terapisti ve ortez – protez teknikeri gibi sağlık çalışanları bulunur. Hastanın durumuna göre başka uzmanlık dalları ve sağlık personeli ekibe dahil olabilir.
İnme tedavisi hakkında detaylı bilgi almak için tıklayın.
Beyin Kanamasında Robotik Fizik Tedavi
Beyin kanaması fizik tedavisi yoğun, bol tekrarlı ve göreve odaklı hareketlerden oluşur. Bu şartları sağlayan egzersizler, beyin kanamasına bağlı felç geçiren hastaların kol ve bacak fonksiyonlarını geliştirir. Beyin kanaması tedavisinde gereken egzersiz yoğunluğuna ulaşmanın önemli bir yolu robotik cihazların kullanımıdır. Bu uygulamalara robotik fizik tedavi veya robotik rehabilitasyon denir.
Erigo Pro Robotik Yatak, beyin kanaması geçiren hastanın erken dönemde ayağa kaldırılması ve hareket ettirilmesinde büyük fayda sağlar. Hastanın kontrollü bir şekilde dik pozisyona getirilmesini ve robotik teçhizatları ile pasif olarak yürütülmesini sağlar. Bu erken pasif yürümenin sağlanması yatakta uzun süre kalmaya bağlı oluşabilecek ileri kalp damar problemlerinin, eklem sertliği gibi sorunlarının önlenmesine imkân verir. Hastanın çevreye yönelik dikkatinin artmasını sağlar ve sosyalleşme hevesini harekete geçirir.
Lokomat Pro Yürüme Robotu ile beyin kanaması tedavisinde ağır nörolojik hasarlarda bile hasta ayağa kaldırılıp doğal yürümeye en yakın hareketler yaptırılabilir. Hastanın yapamadığı hareket robot tarafından tamamlanır ve böylelikle beyin ile ayaklar arasındaki yeniden öğrenme mekanizması uyarılmış olur. Cihazın üzerindeki sensörler yapılan tüm hareketleri kaydeder. Hasta, karşısındaki ekranda altın toplama gibi oyunlar oynayarak yürüme egzersizlerini daha motive ve uzun süre gerçekleştirebilir.
Yerçekimsiz Yürüme Bandı Alter G, tedavide belirli bir seviyeye gelen ancak halen bağımsız ve dengeli bir şekilde yürüyemeyen hastada kullanılır. Yerçekimsiz yürüme bandı ile hastanın vücut ağırlığı yerçekimine göre %80’e kadar azaltılabilir. Bu özelliği itibarı ile bazı hastalar tarafından uzay yürüyüşü veya ay yürüyüşü olarak da adlandırılır. Beyin kanaması tedavisinde, felçli hastanın zayıf kas gücünü kompanse eder; hastanın kasları güçlendiği gibi kendine güveni de yükselir. Ayrıca düşmeyi önleyen güvenli bir ortam sağlar; hasta düşme korkusundan kurtulur ve dikkatini yürümeye verir.
Armeo Power El Kol Robotu ile hastaya amaca yönelik egzersizleri daha yoğun bir şekilde uygulamak mümkündür. Beyin kanaması sonrası felçli el kol tedavisinde amaçsız hareketlerin tekrarlanması yerine, çevredeki objelerin kullanılmasını içeren ve günlük yaşam aktivitelerini normale en yakın şekilde taklit eden egzersizler daha etkilidir. Robotik cihaz, el ve kolunu hiç hareket ettiremeyen hastalarda tama yakın hareket desteği sağlarken, kişinin el ve kol fonksiyonu geliştikçe verdiği yardımı azaltır. İhtiyaca göre verilen bu destek, hastanın tedaviye katılımını, motivasyonunu artırır ve beyni hareketi yeniden öğrenmesi açısından kuvvetli şekilde uyarır.
İnme (Felç) Tedavisinde Robotik Fizik Tedavi Uygulamalarını öğrenmek için tıklayın.
