Diz Hastalıkları

Diz hastalıkları ve diz ağrısı sık karşılaştığımız sorunlar arasındadır. Diz ağrılarının bir kısmı kısa süre içinde kendiliğinden kaybolurlar. Ancak uzun süre devam eden, gittikçe kötüleşen, günlük yaşamı kısıtlayan ya da bir travmaya bağlı oluşmuş diz ağrılarında doktora görünmek gerekebilir.

Ani gelişen travma veya yaralanma durumları dışında, diz ağrılarında gidilmesi gereken bölüm genellikle fizik tedavi ve rehabilitasyon bölümüdür.

Diz Ağrısı Nedenleri

Diz ağrısı, ağrıya neden olan duruma veya hastalığa bağlı olarak farklı bölgelerde ve karakterlerde hissedilebilir.

Diz ağrısı aktivite sırasında artabilir veya sabah tutukluğu ile gelip hareket ile rahatlayan karakterde olabilir. Diz ağrısı belirli pozisyonlarda tetiklenebilir. Örneğin merdiven inerken, merdiven çıkarken, yokuş inerken, uzun süre oturmada, dizin bükülü olduğu pozisyonda vb.

Diz ağrısı dizin farklı bölgelerinde hissedilebilir. Örneğin dizin ön kısmında ağrı, dizin iç kısmında ağrı, dizin dış yan kısmında ağrı, diz kapağı arkasında ağrı gibi.

• Gençlerde en sık diz ağrısı nedenleri: Menisküs yırtıkları, bağ yaralanmaları (ön çapraz bağ yaralanması, iç ve dış yan bağ yaralanması gibi) ve kıkırdak hasarları.
• Erişkin ve ileri yaşlarda en sık diz ağrısı nedenleri: Eklem kıkırdağını bozan hastalıklar (kireçlenme – osteoartrit)
• Ek olarak her yaşta iltihaplı eklem romatizmalarına bağlı hastalıklar (romatoid artrit, reaktif artrit, ankilozan spondilit gibi) görülebilir.

Diz Kireçlenmesi

Diz kireçlenmesi (osteoartrit), özellikle yaşlılarda eklem ağrısının birincil nedenidir. Diz eklemi kireçlenmeden en fazla etkilenen eklemlerden biridir.

Diz kireçlenmesinin belirtileri:

• Uzun yürüyüşler sonrasında dizde ağrı
• Eklem üzerine basıldığında ağrı ve hassasiyet
• Hareketsiz geçen bir zamandan sonra dizlerde tutulma (dizleri olması gereken açıda hareket ettirememe)
• Dizi hareket ettirirken öğütülme ya da sürtünme hissi

Diz kireçlenmesi kronik bir sorun olduğu için ağrı yaşamın bir parçası haline gelebilir. Ancak yeni ortaya çıkan belirtileri umursamazlık etmeyin. Ağrı şiddetinin artması, hareket sonrası yerine istirahatte de ağrı olması, ağrının uykudan uyandırması gibi belirtiler kireçlenmenin ilerlediğini gösterebilir.

Diz kireçlenmesini önlemek için 6 öneri:

1. Çömelmek veya merdiven çıkmak gibi eklemi zorlayıcı aktivitelerden kaçının
2. Koşu gibi dize fazla yüklenen sporlar yerine yüzme gibi daha az yüklenme içeren sporları tercih edin.
3. Egzersize başlamadan önce ısınma, egzersiz sonunda ise soğuma hareketlerini ihmal etmeyin.
4. Diz eklemini destekleyen kasları güçlendirerek dizlerinizi sağlamlaştırın.
5. Ayak bileği ve kalça eklemlerinizin de sağlıklı olmasına dikkat edin.
6. Fazla kilolarınızdan kurtulun!

Ameliyatsız Diz Kireçlenmesi Tedavisi

Diz kireçlenmesi ameliyatsız tedavi mümkündür ve en iyi sonuçlar için pek çok yöntemin birbirini destekleyecek şekilde kullanılması gerekir. Diz kireçlenmesi ameliyatsız tedavi sonucunda:

• Eklem ağrıları azalabilir, tutukluk giderilebilir.
• Bacak kasları güçlendirilip, kişinin esnekliği, çevikliği ve dengesi arttırılabilir.
• Yürüme, oturma ve kalkma gibi hareketlerin daha kolay yapılması sağlanabilir.

Diz kireçlenmesi ameliyatsız tedavi yöntemleri kişiye özel egzersiz, sıcak veya soğuk uygulamalar, elektroterapi (TENS, elektrik stimülasyonu vb.), ultrason terapisi, bantlama teknikleri, dizlikler, ilaç tedavileri ve enjeksiyonlardan oluşur.

Egzersiz ile Diz Kireçlenmesi Tedavisi

Özellikle diz eklemini destekleyen kasların kuvvetlendirilmesi ile diz eklemine binen yük azaltılır. Değerlendirmeler sonucunda kısalık tespit edilen kasların esnetilmesiyle de kas dengesizlikleri önlenir. Ayrıca diz kireçlenmesi tedavisinde su içi egzersizler ve çeşitli aerobik egzersizler de kullanılır.

Diz kireçlenmesi tedavisinde uygulanacak egzersizler tamamen kişiye özel olmalıdır. Doktorunuz şikayetlerinizi dinleyip gerekli tetkikleri yaptıktan sonra ihtiyacınız olan tedavi programını oluşturacaktır. Fizyoterapist eşliğinde yaptığınız egzersizler ile diz ağrılarınızdan kurtulmanız mümkündür.

Diz Kireçlenmesi Tedavisinde Fizyoterapi Uygulamaları

Sıcak veya Soğuk Uygulamalar: Genellikle ödemin belirgin olduğu alevlenme döneminde soğuk uygulama yapılır. Kronik diz kireçlenmesi ağrısında ise sıcak uygulamalar tercih edilir.

Elektroterapi Uygulamaları: Diz kireçlenmesinin ameliyatsız tedavisinde önemli bir yere sahiptir. Cilt üzerine yapıştırılan elektrotlar yolu ile sinir ve kaslar elektrik akımları ile uyarılır. Buna transkutanöz elektriksel sinir stimülasyonu denilir. Sinirlerin uyarımı ile ağrı hissi azaltılır. Kasları uyarmaya yönelik elektrik stimülasyonu ile kas erimesi önlenebilir.

Bantlama Teknikleri ve Dizlikler: Diz eklemini destekleyici çeşitli bantlama teknikleri ağrıda azalma ve harekette artış sağlayabilir. Eğer doktorunuz gerekli görürse, ağrılı dönemi atlatana kadar dizlik kullanmanızı önerebilir.

Diz Kireçlenmesinde İlaç Tedavisi ve Enjeksiyonlar

Diz kireçlenmesi tedavisinde çeşitli ağrı kesiciler, glukozamin preparatları ve bitkisel destek ürünleri kullanılabilir.

Diz Kireçlenmesinde Hyaluronik Asit Tedavisi: Sağlıklı eklemlerde sinoviyal sıvı denilen kayganlaştırıcı bir madde bulunur. Böylece kemiklerin birbiri üzerinden kayması sağlanır. Sinoviyal sıvı aynı zamanda şok emici özelliktedir. Diz kireçlenmesi olan kişilerde sinoviyal sıvının düzgün işlemesini sağlayan önemli bir molekül olan hyaloronik asit bozulur, sinoviyal sıvı incelir, kıvamını kaybeder. Hyaluronik asidin kaybı eklem ağrısı ve tutukluğu arttırır. Eklem sıvısı kalitesini arttırmak, eklem hareketlerini kolaylaştırmak ve ağrıyı gidermek için hyaluronik asit diz içine iğne olarak yapılabilir.

Kortikosteroid İğneleri: Halk arasında kısaca kortizon olarak bilinen kortikosteroidler güçlü iltihap giderici özellikleri olan ilaçlardır. Eklem, tendon, bursa gibi kas iskelet sistemi yapılarında oluşan inflamasyon (iltihap) durumlarında, etkilenen bölgeye iğne ile kortikosteroid ilaçların ulaştırılması şikayetlerde hızlı bir düzelme sağlar. Diz kireçlenmesinde alevlenme dönemlerinde şikayetleri baskılamak için kortikosteroid iğneleri kullanılabilir.

Diz Kireçlenmesinde PRP Tedavisi: PRP tedavisi çeşitli eklem yaralanmaları, kireçlenme, bağ ve tendon zedelenmeleri ve kıkırdak hasarlarının iyileştirilmesinde kullanılmaktadır. Genellikle fizik tedavi yöntemleri ile iyileşme sağlanamayan kronik sorunlarda tercih edilmektedir.

Diz Kireçlenmesinde Kök Hücre Tedavisi: Dizde kök hücre tedavisi kireçlenmeden menisküs hasarına ve ligament zorlanmalarına kadar pek çok diz sorunu için yeni ve popüler bir tedavidir. Genellikle ilaç, egzersiz, kilo verme, fizik tedavi gibi yöntemlerin başarısız olduğu ve ameliyata uygun olmayan veya ameliyat istemeyen hastalarda tercih edilebilecek güvenli bir yöntemdir.