Beynin damarsal sorunlara bağlı ani gelişen hasarına tıp dilinde “inme” denir. İnmede, beyindeki kan dolaşımının kesintiye uğramasıyla beyin dokusu hasar görür. İnmeye sebep olan damarsal sorunlar beyni besleyen damarların tıkanması, beyne giden damarlara pıhtı atması veya beyin kanaması olarak tanımlanabilir.

Felç ise, beyin hasarının sonucu olarak vücudun bir tarafında, el-kol ve bacaklarda hareket, duyu ve güç kaybı yaşanması durumudur. İnme sonucunda kişinin bir vücut yarısında tam felç veya kısmi felç gelişebilir. Kişi etkilenen tarafını hiç hareket ettiremeyebilir veya kısmen hareket ettirebilir. Bu durum, inmenin şiddeti ve beyinde etkilediği bölgeye bağlıdır.

Halk arasında genellikle “felç” kelimesi “inme” kelimesi ile eşanlamlı olarak da kullanılır. Felç ve inme kelimeleri birbirinin yerine kullanıldığı için felç ve inme aynı şey mi sorusu sık sık sorulmaktadır. Ancak aslında inme primer olay, felç ise inme hastalığının bir sonucudur.

İnme (Felç) Beyni Nasıl Etkiler?

Beynimiz duygu, duyu, düşünce ve hareketlerimizin oluştuğu, bizi biz yapan hayati organımızdır. Nefes alma ve kalp atımı gibi çoğu kez düşünmediğimiz vücut fonksiyonları bile beyin tarafından denetlenir. İnme geçiren kişide beynin bir kısmının çalışması aniden durur. Bu durum vücutta gördüğümüz belirtilere yol açar.

Beyin dokusu milyarlarca sinir hücresini, sinir hücrelerini destekleyici yardımcı hücreleri ve kan damarlarını içerir. Sinir hücreleri sürekli birbirleri ile elektriksel ve kimyasal sinyaller yoluyla iletişim halindedir. Bunun için kanla gelen bol miktarda oksijen ve besin maddelerine ihtiyaç duyarlar. İnme nedeniyle kan dolaşımı bozulduğunda sinir hücreleri önce geçici olarak zedelenir; dolaşım kısa süre içinde normale dönmez ise sinir hücreleri kalıcı hasara uğrar. İnmenin etkileri, beynin hangi kısmının ne derece kan dolaşımı alamadığına göre farklılık gösterir. Bazı inmeler hafif atlatılır; kişi tama yakın düzelir. Bazı inmeler ise ölüme yol açabilir. Bu iki uç noktanın arasında değişen ağırlıkta inme vakaları yer alır.

Risk Faktörleri Nelerdir?

1. Hipertansiyon: Yüksek kan basıncı, beyin damarlarını zorlayarak hem tıkanma hem de kanama riskini oluşturur.
2. Diyabet: Kan şekerinin yükselmesi, damarların yapısını bozarak tıkanıklığa yol açabilir.
3. Kalp Hastalıkları: Kalp ritmi bozuklukları, beyin damarlarına pıhtı atma riskini arttırır.
4. Sigara ve Alkol Kullanımı: Sigara kullanmak, damar yapısını bozarak felç riskini arttırır. Aynı zamanda, aşırı alkol tüketimi de kan basıncını yükseltir.
5. Yaş: İleri yaş, damar sağlığını etkileyerek inme riskini arttırır.
6. Genetik Faktörler: Ailede geçirilen felç veya kalp-damar hastalıkları geçmişi olması, kişinin riskini etkileyebilir.
7. Yaşam Tarzı ve Obezite: Hareketsiz yaşam tarzı ve düzensiz beslenme damar sağlığını olumsuz yönde etkiler.

İnme’nin Belirtileri Nelerdir?

İnme, acil müdahale gerektiren ciddi bir sağlık sorunudur ve belirtileri genellikle ani ve beklenmedik şekilde başlar. Bu belirtiler fark edildiğinde derhal tıbbi yardım almak, iyileşme şansını büyük ölçüde arttırabilir. 

Belirtiler şu şekilde gelişebilir:

• Yüz, kol veya bacakta aniden ortaya çıkan hissizlik veya kuvvet kaybı
• Konuşmada güçlük veya anlamada zorlanma
• Ani görme sorunları
• Denge bozukluğu, baş dönmesi ve/veya yürüyüşte zorluk
• Aniden başlayan yoğun baş ağrısı
• Yüzde düşme veya asimetri

İnme Sonrası Nörorehabilitasyonun Önemi

İnme sonrası felç tedavisinde hedef, hastanın günlük yaşamında mümkün olan en fazla bağımsızlığı geri kazanmaktır. Bu süreçte nörorehabilitasyon, kas gücünü ve hareketliliği yeniden kazandırmaya odaklanır ve hastanın kas fonksiyonlarını geliştirmesine ve dengesini tekrar sağlamasına yardımcı olur. Hastanın spesifik ihtiyaçlarına göre dil-konuşma terapisi, solunum terapisi, kognitif terapi, ergoterapi gibi tedavi yöntemleri programa eklenebilir. Her hastanın durumu ve iyileşme süreci farklı olduğundan, tedavi programı hastanın ihtiyaçlarına göre özelleştirilir ve multidisipliner bir yaklaşımla ilerletilir.