Dünyada uzun süreli engelliliğin en önde gelen sebeplerinden biri olan inme, genellikle hareket kabiliyeti, koordinasyon ve günlük işlevlerde bozulmaya neden olur. Fizik tedavi ve rehabilitasyon, inme sonrası oluşturulan tedavi planının en temel taşlarından biridir ve kişinin yeniden hareket kazanmasına ve yaşam kalitesinin artmasına yardımcı olur.
İnme Fizik Tedavi Hareketleri
Göreve Özgü Egzersizler
Göreve özgü egzersizler, motor becerileri geliştirmek ve nöroplastisiteyi uyarmak için fonksiyonel aktivitelerin tekrarını içermektedir. Uzanma, kavrama ve yürüme gibi günlük aktiviteler tekrar ederken amaca yönelik planlama yaparak (örn: bardağı alıp masaya koyma) işlevsellik artırılır. Bu yöntem, ince ve kaba motor fonksiyonun geliştirilmesi, denge ve yaşam kalitesinin artırılmasına da önemli katkı sağlamaktadır.
Bununla birlikte hasta göreve özgü hareketleri yaparak, motivasyonu artar ve tedaviye olan bağlılığı da desteklenir.
Güçlendirme Egzersizleri
Güçlendirme egzersizleri, inmeye bağlı olarak zayıflayan kas gruplarını hedef alır. Ayak bileğinin ileriye ve geri yönde ittirilmesini destekleyerek, yürüme fazında oluşacak sürtmenin en aza indirilmesi hedeflenir. Ayakta ve yürürken dizlerde boşalmanın olmaması için diz kaslarının kuvvetlendirilmesi önemlidir.
El bileği ve parmak fonksiyonlarının kuvvetlendirilmesi için güçlendirme egzersizleri gibi hareketlerle kas gücü yeniden kazanılır ve atrofi önlenir. Bu egzersizlerin günlük rutine dahil edilmesi, mobilite ve bağımsızlıkta önemli iyileşmeler sağlar.
Özellikle core bölgesi, kalça grubu kaslarının kuvvetlendirilmesi, omurga stabilizasyonunu destekleyerek dik yürümeyi teşvik eder. Doğru postürde geliştirilecek diğer fonksiyonların başarısı artırılmış olur.
Yürüme Eğitimi
Yürüme eğitimi, yürüyüş fonksiyonunu ve dengeyi geliştirmeyi amaçlar. Baston, yürüteç gibi yardımcı cihazlarla yürüyüş, engel aşma, topuk- parmak ucu basma fazının eğitimi gibi teknikler içerir. Bu uygulamaların, adım uzunluğu, yürüme hızı ve genel hareketlilik üzerinde olumlu etkileri vardır.
Zorunlu Kullanım Terapisi
Zorunlu kullanım terapisi, sağlıklı uzvun kullanımını sınırlayarak, etkilenen uzvun kullanılmasını destekler. Bu yöntem, günlük yaşam aktivitelerinde ve motor fonksiyonlarda belirgin iyileşmeler sağlamayı hedefler.
Ayna Terapisi (Mirror Therapy)
Ayna terapisi, sağlam uzvun hareketlerinin aynadaki yansıması aracılığıyla beyne görsel geribildirim sağlar. Bu, etkilenen uzuvda hareketi uyandırarak motor fonksiyonun gelişmesine ve ağrıların azalmasına yardımcı olur. Araştırmalar, hem üst hem de alt ekstremitelerde iyileşme sağladığını göstermektedir.
Sanal Gerçeklik Temelli Robotik Rehabilitasyon
Sanal gerçeklik uygulamaları, hastaların hareketleri ve günlük aktiviteleri sanal ortamlarda deneyimlemelerini sağlar. Bu etkileşimli yaklaşım, kaybedilen fonksiyonlarda ve günlük yaşam aktivitelerinde ilerleme sağlamaktadır. Standart fizyoterapi yöntemleri ile birlikte uygulandığında etkisi artar.
Nöromüsküler Elektrik Stimülasyonu (NMES)
NMES, etkilenen kaslara elektriksel uyarılar göndererek kas kasılmalarını tetikler. Bu teknik, kas eğitimine yardımcı olur, spastisiteyi azaltır ve motor iyileşmeyi destekler. Fizik tedaviyle entegre edildiğinde kaybdeilen fonksiyonların geliştirilmesinde etkili olabilir.
İnme sonrası kapsamlı fizik tedavi ve rehabilitasyon, kaybedilen fonksiyonların ve bağımsızlığı yeniden kazanılmasına yönelik birçok hareket ve tekniği kapsar. Hedefe yönelik egzersizler, güçlendirme egzersizleri, doğru yürüme eğitimi, ayna terapisi, Sanal Gerçeklik Tabanlı Robotik Rehabilitasyon uygulamaları ve NMES gibi yöntemlerin rehabilitasyon programlarına dahil edilmesi, iyileşme sürecinde oldukça etkili olabilir. Kişiye özel planlanan, erken ve kapsamlı tedavi, en iyi sonuçları elde etmek için kritik öneme sahiptir.
Şimdi İzleyin: İnme Rehabilitasyonunda Robotik Tedavi / Prof. Dr. Engin ÇAKAR anlatıyor
