İnme geçiren hastalarda yalnızca fiziksel sorunlar oluşmaz. Bunlara ek olarak, önemli kişilik değişiklikleri ve psikolojik bozukluklar da meydana gelir. Hastada oluşan kişilik değişimi ve davranış bozuklukları, hastanın farklı biri gibi davranmasına neden olabilir.
İnme geçiren hastaların neden farklı davrandığını anlamak ve kişilik değişimlerini kabul etmek; istenmeyen davranışları değiştirmek için büyük bir adım olabilir. Bu nedenle, bu yazımızda inme sonrası kişilik değişiklikleri ve psikolojik bozukluklara değineceğiz.
İnme Sonrası Depresyon
İnme geçiren hastalarda depresyon çok yaygındır. İnme sonrası hayatta kalan hastaların üçte birinde depresyon görülür. İnme sonrası depresyonun nedenleri:
- Kişide meydana gelen fiziksel bozukluklar; hareket kaybı, yürüyememe, görme bozukluğu…
- İnme geçiren hastanın sağlığı için endişelenmesi veya ölüm korkusu yaşaması.
- İyileşememe korkusu ve bu korkunun neden olduğu çaresizlik ve umutsuzluk.
- İnme nedeniyle beyinde meydana gelen hasarın doğrudan depresyona neden olması.
İnme tedavisi sürecinde, depresyona giren hastanın motivasyonu kaybolabilir ve tedaviye katılımı azalabilir. Bu nedenle depresyonla mücadele etmek için profesyonel destek almak gerekir. İlaçlar ve psikolojik danışmanlık içeren tedavilerle depresyonu yenmek mümkündür.
İzleyin : “İnme (Felç) Hastalarında Psikolojik Desteğin Önemi“
Sosyal Kaçınma
İnme sonrası sosyal kaygı sık olarak görülen bir durumdur. İnme hastalarında yapılan bir çalışmada, hastaların beşte birinde anksiyete bozukluğu olduğu ve hastaların çoğunun sosyal toplantılardan kaçınmayı tercih ettiği tespit edilmiştir.
Bazı hastalar araba sürmeyi, evden dışarı çıkmayı ve hatta yataktan kalkmayı zorlaştıran engellere sahiptir. Bu kişilerin günlük yaşama katılabilmesi için bir kişinin yardımına ihtiyaçları vardır. Sosyal ortamlarda yardıma ihtiyaç duymak, inme hastalarında sosyal kaçınmanın önemli bir nedenidir.
Bilişsel Becerilerde Kayıp
Bilişsel beceriler konuşma, problem çözme, okuma ve basit matematiksel hesapları içerir. İnme hastalarında bilişsel becerilerde kayıplar meydana gelebilir. Bu hastalar unutkanlık nedeniyle isimleri unutabilirler, bir şeyleri kaybedebilirler veya önemli görevleri ihmal edebilirler. Daha önce anlayıp çözebildiği basit sorunları çözmekte güçlük yaşayabilirler. Fiziksel fonksiyonların fizik tedavi ile iyileşebilmesi gibi, bilişsel becerilerin de terapilerle yeniden kazanılması mümkündür.
Dengesiz Duygu Değişimleri
Duygusal tepkileri kontrol eden beyin bölgesi, inme nedeniyle hasar görebilir. Bu durumda inme hastaları daha önce olmadıkları kadar duygusal olabilirler, alakasız zamanlarda gülebilir veya ağlayabilirler. Bu hastalarda ruh hali ve duygu değişimleri dengesizdir.
Bu sorunu kontrol etmek için ilaç tedavileri ve bilişsel terapiler uygulanabilir. Ayrıca duyguları kontrol altına almak için yavaş ve derin nefesler almak, yüz kaslarını gevşetmeye çalışmak ve dikkati farklı yere odaklamak yardımcı olabilir.
Sosyal Engellemelerin Kaybı
Bazı inme hastaları, sosyal olarak uygunsuz kabul edilen şekillerde davranabilir. Özellikle beynin ön lobundaki hasarlar, sosyal olarak uygunsuz davranışlarla ilişkilidir. Bu davranışlar bir yabancının tabağından yemek yemeyi, insanlara yüksek sesle hakaret ve küfür etmeyi, şiddet uygulamayı, toplum içinde soyunmayı içerebilir.
Bu hastalar genel olarak yaptıkları eylemin kabul edilemez olduğunu anlayacak iç görüye sahip değildir. Bu nedenle yaptıkları davranış nedeniyle özür dilemeye çalışmaları pek olası değildir. Sosyal engellemelerin kaybolması, özellikle hasta yakını ve bakım verenler için zorluklar oluşturabilir.
İnme Hastalarında Görülen Diğer Kişilik Sorunları
- İnme geçirdiğini fark etmemek,
- Mizah anlayışının değişmesi,
- Empati kuramamak,
- Motivasyon eksikliği ve
- Saldırganlık.
Referans: verywellhealth.com
