Beyin tümörleri, iyi huylu (benign) ya da kötü huylu (malign) olarak ikiye ayrılmaktadır. Beyin tümörleri sinir sisteminde ciddi etkilere yol açabilen önemli bir sağlık problemidir. Diğer kanser türlerinde olduğu gibi klasik bir evreleme sistemi yerine, beyin tümörleri genellikle derece (grade) ile sınıflandırılır. Dünya Sağlık Örgütü’nün (DSÖ) geliştirdiği bu sınıflandırma sistemi, tümörün mikroskop altındaki hücresel özelliklerini temel almaktadır.
Dünya Sağlık Örgütüne Göre Derecelendirme Sistemi
- Grade I: Bu tümörler genellikle iyi huyludur ve hücre yapıları normal beyin hücrelerine çok benzediği için yavaş büyürler. Pilositik astrositom, bu gruba örnek verilebilir.
- Grade II: Bazı hücresel anormallikler görülebilir. Bu tümörler yavaş büyüme eğilimindedir ancak çevredeki dokulara yayılabilir. Diffüz astrositom bu gruptadır.
- Grade III: Bu tümörler kötü huylu olup daha hızlı büyür ve belirgin hücresel anormallik gösterir. Anaplastik astrositom, Grade III’ün bir örneği olarak verilebilir.
- Grade IV: En agresif ve hızlı büyüyen kötü huylu tümörlerdir. Hücre ölümü (nekroz) bölgeleri içerir ve çevre dokuya hızlı bir şekilde yayılım gösterir. Glioblastom, bu kategorideki en bilinen kötü huylu tümör türüdür.
Beyin Tümörü Semptomları ve İlerlemesi
Tümör büyüdükçe ve çevre dokulara baskı yaptıkça belirtiler giderek kötüleşebilir. Beyin tümörünün yaygın semptomları ise;
- Sabahları kötüleşen şiddetli baş ağrıları.
- Nöbetler (epilepsi benzeri ataklar).
- Kişilik veya bilişsel bozukluklar.
- Görme, konuşma veya işitme problemleri.
- Ani gelişen mide bulantısı veya kusma.
- Ani gelişen baş dönmeleri
- Kol ve bacaklarda güçsüzlük ya da uyuşma.
Belirtiler, tümörün bulunduğu bölgeye ve büyüklüğüne göre değişebilir.
Beyin Tümörlerinde Tanı ve Görüntüleme Yöntemleri
Beyin tümörünün evresi, görüntüleme teknikleri ve biyopsi ile belirlenmektedir.
- Manyetik Rezonans Görüntüleme (MRI): Tümörün boyutunu, yerini ve yayılımını detaylı olarak gösteren görüntüleme yöntemidir.
- Biyopsi: Tümör hücrelerinin mikroskop altında incelenmesiyle tümör derecesi belirlenmektedir.
- Gelişmiş Görüntüleme Teknikleri: Pozitron Emisyon Tomografisi (PET) veya MR spektroskopi gibi yöntemler, tümörün metabolik aktivitesini değerlendirmektedir.
İlginizi Çekebilir: Beyin Tümörü ve Fizik Tedavi Hakkında Bilinmesi Gereken 5 Önemli Madde
Beyin Tümörlerinde Evreleme Faktörleri
Beyin tümörleri, diğer kanser türlerinden farklı olarak vücudun uzak bölgelerine yayılma (metastaz) eğilimi göstermezler. Ancak çevresindeki dokulara hızla yayılabilir. Kötü huylu beyin tümörlerinin İlerlemesinde etkili faktörler:
- Büyüme Hızı: Tümörün ne kadar hızlı genişlediği tümörün ilerlemesine sebep olabilir.
- Lokalizasyon: Kritik bölgelerdeki tümörler, düşük dereceli bile olsa ciddi semptomlara sebep olabilir.
- Yayılım Derecesi: Çevredeki dokulara ne kadar yayılım gösterdiği, tümörün ciddi semptomlara yol açabileceğinin bir belirtisidir.
Düşük dereceli Beyin Tümörler genellikle cerrahi müdahale ile tamamen çıkarılabilir ve daha iyi prognoza sahiptir. Ancak grade III ve grade IV tümörleri, cerrahi, radyoterapi ve kemoterapi gibi çok yönlü bir tedavi gerektirmektedir. Glioblastom gibi agresif tümörlerde hedefe yönelik tedaviler ve immünoterapi gibi yenilikçi yöntemler etkili olabilmektedir.
Beyin tümörlerinin evrelerini ve derecelerini bilmek, etkili tedavi planlarının oluşturulmasında hayati öneme sahiptir. Erken tanı ve tedavi, özellikle düşük dereceli seyreden tümörlerde başarı şansını artırır. Semptomların fark edilmesi ve zamanında doktora başvurulması, tümör yönetiminde oldukça önemlidir.
