İnme, beyin kanaması veya beyin damar tıkanıklığına bağlı olarak, beyin dokusunun hasar görmesidir. İnme geçiren hastalarda:
- Vücudun bir tarafında kol ve bacak hareketlerinde kayıp
- Vücudun bir tarafında duyu bozukluğu
- Görme bozuklukları,
- Bilişsel fonksiyonlarda kayıp,
- Denge kaybı ve koordinasyon bozukluğu görülür.
İnme sonrası felç gelişen hastalar yukarıdaki sorunlar nedeniyle yürüme yeteneğini kısmen veya tamamen kaybederler. Bu nedenle hastalar ve hasta yakınları yeniden yürümenin mümkün olup olmadığını merak eder. İnme geçiren hastanın ne kadar iyileşeceği; inmenin yerine ve şiddetine, hastanın yaşına ve uygulanan tedaviye bağlıdır.
Felçten Sonra Tekrar Yürümek Mümkün Müdür?
İnme geçiren hastaların büyük çoğunluğu için yeniden yürümek mümkündür, ancak bunun için yoğun çalışma gerekir. İnme geçirdikten sonra yeniden yürüme potansiyeli bulunan hastalar, eğer uygun tedaviye ulaşamazlarsa yürüyemez halde kalabilirler veya yürümelerinde bozukluklar görülebilir.
İnme sonucu felç geçiren hastalarda, fizik tedavi ve rehabilitasyon uygulamaları ile kasları ve beyni çalıştıran egzersizler yapılır. Bu egzersizler uygun yoğunlukta yapıldığında, beynin kendini yeniden organize edebilme özelliği sayesinde (nöroplastisite), kaybedilen fonksiyonlar geri kazanılmaya başlar. Beynin yeniden eğitilmesi için; çeşitlendirilmiş hareketlerin bol tekrarla yapılması, nöro-rehabilitasyon teknikleri ve robotik rehabilitasyon cihazları kullanılır.
Yürüme eğitimi için fizik tedavi ve rehabilitasyona en erken dönemde başlanmalıdır. Hasta hayati tehlikeyi geçirdikten sonra ve tıbbi durumu stabil hale geldiğinde, yoğun bakımda ve sonrasında yatılı fizik tedavi merkezinde yoğun rehabilitasyon çalışmaları başlar. Tedaviye ulaşmakta geç kalan hastalarda; yatak yaraları, kaslarda kısalık ve eklemlerde katılık gibi ek sorunlar görülebilir. Bu sorunlar yürümenin yeniden öğrenilmesini güçleştirir.
Felçli Hasta Ne Zaman Yürür?
İnmenin şiddeti, felçli hastanın ne zaman yürüyeceğini belirleyen en önemli faktörlerdendir.
- Hafif inmelerde, hastaların büyük çoğunluğu ilk 6 ay içinde yürüme kabiliyetini yeniden kazanırlar.
- Orta şiddetli inmelerde bu süre 1 yılı, şiddetli inmelerde ise 2 yılı bulabilir.
- Çok şiddetli inme tablolarında, hasta yeniden yürüme yeteneğini geri kazanamayabilir.
İnme sonrası beynin yeniden iyileşme kapasitesi, ilk 6 ayda en fazladır. İyileşme hızı 1 yılın ardından azalabilir. Ancak bu, inmeden 2 yıl sonra iyileşmek imkansızdır demek değildir. Hasta uygun tedaviye zamanında ulaşamadıysa bile pes etmeden sabırla çalışmalıdır. Unutulmamalıdır ki iyileşme süreci, ancak hasta vazgeçtiğinde durur.
Yürüme yeteneği kendiliğinden kazanılmaz. Fizik tedavi ve rehabilitasyon uygulamaları ve robotik fizik tedavi cihazları ile hastaya doğru egzersizler uygun yoğunlukta yaptırılır ve beynin hareketi yeniden öğrenmesi tetiklenir.
Felçten Sonra Tekrar Yürümek İçin Neler Yapılır?
Erken dönemden itibaren, kas kısalıklarını ve eklem katılığını önlemek amacı ile yatak içi egzersizler yapılır. Bu egzersizler sırasında, hastaya beyindeki iyileşmeyi tetikleyecek uyarılar verilir. Hareketlerin ortaya çıkması ile daha aktif egzersizlere geçilir.
Hastanın durumu uygun olduğunda, oturma egzersizleri ve gövde kontrolü çalışmaları başlar. Ayağa kalkma aşamasında; öncelikle 1-2 kişinin yardımı ile ayakta durma, bacakların üzerine ağırlık aktarma ve ardından ilk adımları atma çalışmaları yapılır.
Yürümenin erken döneminde, ayak bileğine takılan yardımcı cihazlar (AFO) kullanılabilir. Bu cihazlar, henüz fonksiyonunu kazanamamış kasları destekler ve hastanın düzgün şekilde yürüyebilmesine olanak tanır. Bazı durumlarda bu cihazlar uzun süreli kullanılabilir veya kalıcı olabilir.
Yürüme geliştikçe yapılan egzersizlerin türü ve şiddeti de değişir. Yan yürümek, geri geri yürümek, merdiven inip – çıkmak gibi aktiviteler eklenebilir.
Başlangıçta 1 veya 2 kişinin yardımıyla yürüyen hasta, gelişme gösterdikçe daha az yardımla, ardından kanadiyen veya baston gibi bir yardımcı cihazla ve nihayetinde bağımsız yürüyüşe kavuşturulur.
Felçli hastada yürümenin yeniden kazanılmasında, erken dönemden itibaren robotik fizik tedavi cihazlarından faydalanılır.
Yürüme Robotları ile Felç Tedavisi
Robotik fizik tedavi cihazları inme hastalarının güvenli ortamda, düzgün paternde ve yoğun şekilde çalıştırılmasını sağlar. Bu sayede beyin, iyileşme açısından uyarılır. Yürümeye yardımcı robotik fizik tedavi cihazları şunlardır:
Erigo Pro – Robotik Yatak
Erigo Pro Robotik Yatak, hastalığın erken döneminde, hasta henüz ayakta duramaz hatta oturamaz halde iken, hastanın kontrollü şekilde dik pozisyona getirilmesini sağlar. Hastanın erken dönemde dik pozisyona getirilmesi, uzun süre yatmaya bağlı gelişen hastalıkların önlenmesini sağlar. Dik pozisyona gelen hasta baş ve gövde kontrolünü öğrenir ve ayakta durma aşamasına hazırlanmış olur.
Cihazda var olan robotik ayaklar, hastaya yürümeye benzer hareketler yaptırır. Böylece hasta yürümeye ve diğer robotik cihazlara geçişe hazırlanır.
Lokomat Pro – Yürüme Robotu
Lokomat Pro Yürüme Robotu ile ağır beyin hasarı tablolarında bile, hastaya yürüme egzersizleri yaptırmak mümkündür. Robotik dış iskelet ve robotik ayaklar hastaya yürüme egzersizi yaptırırken; hasta ekrandan yürüyüşünü izler ve bacak hareketleriyle kontrol edebildiği oyunları oynar.
Hastanın yeterli kas gücü yoksa ve hasta kendi başına yürüyemiyorsa, robotik sistem hastayı pasif olarak yürütür. Hastanın kasları güçlendikçe robotik sistemin verdiği destek azalır. Bu kez hastaya uygun dirençler verilir ve yürüyüşün geliştirilmesi sağlanır.
Normalde yürüyemeyen hasta, yürüme robotu ile düzgün yürüyüşü birebir gerçekleştirir ve bu sayede beyinde yürümenin yeniden öğrenilmesi uyarılır. Ayrıca yürüme egzersizi yaparken bir yandan oyunlar oynayan hastanın motivasyonu ve tedaviye katılımı artar.
Alter G Yerçekimsiz Yürüme Platformu
Yürümeye başlayan ancak henüz tam olarak dengeli ve uzun süreli yürüyemeyen hastalarda Alter G Yerçekimsiz Yürüme Platformu‘na geçilir. Alter G, hastanın vücut ağırlığını yerçekimine göre %80’e kadar azaltabilir. Bu sayede hasta güvenli ortamda ve daha az yorularak yürüyüş yapabilir. Hastanın kas gücünün ve egzersiz kapasitesinin artırılması sağlanır.
Okumaya Devam Edin :
- Yatılı Kapsamlı Fizik Tedavi
- Felçten Sonra Tekrar Yürümek
- Felçli Hasta Ne Kadar Zamanda Yürür?
- İnme (Felç) Tedavisinde Robotik Fizik Tedavi Cihazları
Referans: flintrehab.com
