Kafa travmaları ve travmaya bağlı oluşan beyin hasarı ve felç tablosu fizik tedavi kliniklerinde sıkça karşılaştığımız bir tablo.
Dünya üzerindeki rakamlara baktığımızda, her yıl 70 milyon kişi kafa travması geçiriyor. Bunların %80’i hafif, %20’si ise orta – ağır şiddetli kafa travmaları. ¹
Kafa travmaları çeşitli nedenlere bağlı oluşabiliyor. Örneğin düşmeler, kafaya alınan darbeler, iş kazaları ve silahlı saldırılar gibi. Kafa travmalarının ve travmatik beyin hasarının en önemli nedeni ise trafik kazaları.
Trafik Kazaları ve Kafa Travmaları
Dünyada her yıl trafik kazaları nedeniyle yaklaşık 1.5 milyon kişi hayatını kaybediyor ve 34 milyon kişi beyin hasarı geçiriyor. Trafik kazalarına bağlı beyin hasarı en sık gençlerde ve aktif yetişkinlerde (16 – 55 yaş aralığında) görülüyor. ²
Trafik kazalarında meydana gelen kafa travmaları ve beyin hasarı, kazalardaki ölümlerin de sakat kalmaların da en büyük nedeni. Trafik kazalarına bağlı ölümlerin neredeyse %70’i beyin hasarı nedeniyle oluyor.
TÜİK verilerine göre, ülkemizde 2022 yılında 200 bine yakın ölümlü – yaralanmalı trafik kazası gerçekleşti. Trafik kazaları sonucunda 2 bini olay anında, 3 bini ise kaza sonrası ilk 1 ayda olmak üzere, 5 binden fazla insan hayatını kaybetti. Yine geçtiğimiz yıl 300 bin kişi trafik kazaları sonucu yaralandı. ³
Trafik kazalarında özellikle kafa travması ve beyin hasarı çok sık görülüyor. Bu nedenle kafa travması var ise kişinin mutlaka beyin hasarı açısından değerlendirilmesi gerekiyor.
Beyin Hasarı Nasıl Anlaşılır?
Kafa travmaları şiddetine göre hafif, orta veya ağır olarak sınıflandırılır:
- Hafif kafa travmaları genelde beyin hasarına yol açmaz ve kişi kısa sürede normale döner.
- Orta ve ağır şiddetli kafa travmalarında ise beyin hasarı meydana gelebilir. Dolayısıyla bu kişilerin ayrıntılı şekilde muayene edilmeleri çok önemlidir.
Travmatik beyin hasarında:
- Bilinç kaybı veya bilinç bulanıklığı
- Kol ve bacaklarda uyuşma veya güç kaybı
- Şiddetli baş ağrısı
- Mide bulantısı, kusma
- Konuşma bozukluğu ve
- Nöbet geçirme gibi çeşitli belirtiler görülebilir.
Beyin hasarı oluşan kişilerin hızlı şekilde acil tıbbi tedavilere ulaşmaları hayatta kalım açısından çok önemli.
Kişide beyin hasarına bağlı bir fonksiyon kaybı ve felç tablosu oluştu ise yine en hızlı şekilde kapsamlı fizik tedavi ve rehabilitasyon çalışmalarına başlamak gerekir.
Kapsamlı fizik tedavi rehabilitasyona ne kadar erken başlanırsa felç kalmayı önleme şansımız o kadar artıyor.
Beyin Hasarı Rehabilitasyonu
Beyin hasarı rehabilitasyonunda, hastada gelişen fonksiyon kaybına spesifik tedaviler uygulanır:
- Hastanın kol ve bacak hareketlerinde kayıp varsa fizyoterapi,
- Konuşma yutma bozukluğu varsa konuşma – yutma terapisi,
- Günlük yaşam aktivitesine adaptasyon sorunu varsa ergoterapi gibi çeşitli rehabilitasyon tedavileri uygulanır.
- Ayrıca tüm bu tedavilere destek olmak için robotik fizik tedaviden de faydalanılır.
Beyin Hasarında Robotik Fizik Tedavi Uygulamaları
Robotik fizik tedavi, hastanın iyileşme sürecini hızlandıran ve hastanın erken yürümesini, erken el – kol kullanmasını sağlayan tedavilerdir. Robotik fizik tedavide yürüme robotu ve el – kol robotu ana başlıkları oluşturur.
- Erken yürümeyi sağlamak için robotik yataktan, devam yürümeyi sağlamak için aktif yürüme robotundan faydalanılır.
- Yürümeyi ve dengeyi geliştirmek için yerçekimsiz yürüme bandı ve bilgisayarlı denge cihazı kullanılır.
- El kol fonksiyonları için ise, hastanın sanal gerçeklikle entegre bir şekilde oyunlar oynayarak egzersiz yapmasını sağlayan el – kol robotundan faydalanılır.
Erken dönemden itibaren genel hastane şartlarının da desteklediği kapsamlı fizik tedavi rehabilitasyon uygulaması, hastanın en hızlı şekilde iyileşmesine katkı sağlar
Kaynaklar
