Omurilik yaralanmalı (SCI) hastalardaki solunum problemleri, hem yaşam kalitesini hem de genel sağlık sonuçlarını etkileyen önemli bir durumdur. Omurilik, beyinle birlikte merkezi sinir sistemini oluşturan önemli bir yapıdır.
Beyin ile vücudun geri kalanı arasındaki mesajların iletilmesinden sorumludur. Omurilik hasar gördüğünde, yaralanmanın ciddiyetine bağlı olarak beyin ile vücudun kontrol ettiği bölgeleri arasındaki iletişim bozulabilir veya tamamen kesilebilir.
Bu kopukluk inmeye ve çoğu durumda solunum komplikasyonlarına yol açabilir. Bu solunum sorunlarının nedenlerini anlamak, omurilik felci olan bireylerin yönetimi ve tedavisi için oldukça önemlidir.
İlginizi Çekebilir: Omurilik İltihabı (Transvers Miyelit) ve Omurilik Felci
Omurilik ve Solunumdaki Rolü
Nefes almak, beyin sapındaki solunum merkezi tarafından kontrol edilen, omurilikten solunum kaslarına sinyaller göndererek onlara kasılma ve gevşeme uyarısı veren otomatik bir süreçtir. Solunumun ana kası göğüs boşluğunu karın boşluğundan ayıran diyaframdır.
Diyafram kasıldığında aşağı doğru hareket ederek göğüs boşluğunu genişletir ve havanın akciğerlere akmasını sağlar. Solunumla ilgili diğer kaslar arasında göğsün genişlemesine ve daralmasına yardımcı olan kaburgalar arasındaki interkostal kaslar ve boyun ve üst göğüsteki çeşitli yardımcı kaslar bulunur.
İlginizi Çekebilir: Koroner Arter Hastalığı (KAH) ile İnme Nasıl Ayırt Edilir?
Omurilik Yaralanmaları Solunumu Nasıl Etkiler?
Omurilik yaralanmasının kişinin nefes alma yeteneği üzerindeki etkileri, yaralanmanın düzeyine ve bütünlüğüne bağlıdır. Servikal seviyedeki veya üzerindeki yaralanmalar solunum sistemini önemli ölçüde etkileyebilir çünkü burası diyaframı ve diğer solunum kaslarını kontrol eden sinirlerin kaynaklandığı yerdir.
- (C1-C4) Yaralanmaları: Bunlar en şiddetli olanlardır çünkü diyaframın işlevini bozabilirler, akut fazda ve bazı durumlarda uzun vadede solunum desteği için mekanik ventilasyon gerektirebilirler.
- Göğüs Yaralanmaları: Bu seviyelerdeki yaralanmalar diyaframı koruyabilir ancak interkostal ve karın kaslarını bozabilir, öksürmeyi veya salgıları temizlemeyi zorlaştırabilir, bu da solunum yolu enfeksiyonu riskini artırır.
Solunum Problemlerine Yol Açan Diğer Komplikasyonlar
İlginizi Çekebilir: Bası Yaraları – Yatak Yaraları Neden Olur? Nasıl İyileşir?
Yaralanmanın doğrudan etkisinin ötesinde, ikincil komplikasyonlar SCI hastalarında solunum problemlerini şiddetlendirebilir:
- Azalan Akciğer ve Göğüs Duvarı Uyumluluğu: Hareket kabiliyetinin azalması ve kas fonksiyonundaki değişiklikler nedeniyle akciğerler ve göğüs duvarı sertleşebilir, akciğer hacimleri azalabilir ve nefes almayı daha zor duruma getirebilir.
- Solunum Yolu Enfeksiyonlarında Artan Risk: Zayıflamış bir öksürük ve bozulmuş bağışıklık tepkisi, hastaları zatürre ve diğer solunum yolu enfeksiyonlarına karşı daha duyarlı hale getirir.
- Otonomik Disrefleksi: T6’nın üzerinde yaralanması olan hastalarda, bu durum ani yüksek tansiyona ve yaralanma seviyesinin altındaki uyaranlara tepki olarak başka semptomlara neden olabilir ve potansiyel olarak nefes almayı etkileyebilir.
Omurilik felci hastalarında solunum problemleri, yaralanmanın solunumdan sorumlu kaslar üzerindeki doğrudan etkisinden kaynaklanan ve ikincil komplikasyonlarla birleşen çok yönlü bir sorundur.
Etkili yönetim, solunum terapisi, mekanik yardım ve enfeksiyonlara karşı önleyici tedbirleri içerebilecek kapsamlı bir yaklaşım gerektirir. Bu hastaların karşılaştığı zorlukları anlamak, bakımlarını ve yaşam kalitelerini iyileştirmeye yönelik bir adımdır.
Okumaya Devam Edin: Hemrojik İnme Nedir? Belirtileri Nelerdir?
Bu makale İstanbul Rehabilitasyon Akademisi Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmış ve onaylanmıştır.
