Arteriyovenöz Malformasyon (AVM), halk arasında ve gündelik kullanımda yaygın olarak “beyin damar yumağı” şeklinde ifade edilir. Aslında tam da ifade edildiği gibi; AVM, beyindeki atardamarların ve toplardamarların anormal şekilde birbirine bağlanması ile oluşmuş damar yumağıdır.
Atardamarlar, kalpten aldıkları oksijence zengin kanı beyin hücrelerine taşırlar. Toplardamarlar ise, oksijeni tükenmiş kanı akciğerlere ve kalbe geri taşır. Atardamar ve toplardamarların birbirine bağlanması, bu hayati süreci bozar.
Arteriyovenöz malformasyon yalnızca beyinde değil, vücudun herhangi bir yerinde gelişebilir. Nadir olarak görülmelerine rağmen, en sık beyin ve omurilikte görüldüğü için AVM denildiğinde beyin damar yumağı akla gelir. Beyin damar yumaklarının neden oluştuğu kesin olarak bilinmemektedir; doğumsal olabildiği gibi sonradan da oluşabilirler.
Beyin AVM’si olan kişilerde nadiren baş ağrısı veya nöbet geçirme gibi şikayetler görülebilir. Ancak AVM, genellikle başka bir sağlık sorunu için yapılan beyin taraması ile fark edilir. Bazı hastalarda ise kan damarlarının yırtılması ve beyin kanamasından sonra tespit edilir.
Beyin Damar Yumağı Nasıl Anlaşılır?
Beyin damar yumağı, AVM yırtılıp kanamaya neden olmadıkça herhangi bir belirti vermeyebilir. Tüm vakaların yaklaşık yarısında ilk belirti beyin kanaması ile ortaya çıkar. Diğerlerinde ise şu belirtiler görülebilir:
- Nöbet geçirme,
- Geçmeyen şiddetli baş ağrıları,
- Vücudun bir kısmında kas güçsüzlüğü veya felç,
- Uyuşma veya his kaybı,
- Görme kaybı,
- Konuşma güçlüğü,
- Bilinç bulanıklığı,
Beyin AVM’sinin neden olduğu belirtiler her yaşta ortaya çıkabilir. Ancak en sık 10-40 yaşlar arasında görülür. Orta yaşa gelindiğinde beyin AVM’leri sabit kalma eğilimindedir ve şikayete yol açma olasılıkları daha düşüktür.
Nöbet geçirme, şiddetli baş ağrısı veya diğer şikayetlerden herhangi birine sahipseniz derhal doktora başvurun. Beyin kanamasına bağlı belirtileri öğrenmek için tıklayın.
AVM Nedir?
Normal işleyişte; atardamarlar, kalpten aldıkları oksijence zengin kanı beyin hücrelerine gönderirler. Atardamarlar, giderek daha küçük dallara ayrılır ve kılcal damarlar ile sona eren bir ağ oluşturur. Kılcal damarlarda kan akışı yavaştır ve oksijen yavaşça beyin hücrelerine iletilir.
Oksijeni tükenen kan, küçük kan damarları yoluyla toplardamarlara geçer. Ardından daha fazla oksijen almak için kalp ve akciğerlere geri döner. AVM’de ise; atardamarlar ve toplardamarlar, daha küçük kan damarları ve kılcal damarlardan oluşan bu destekleyici ağdan yoksun kalırlar. Kan, çevre dokuları atlayarak doğrudan atardamardan toplardamara geçer.
Oluşabilecek Riskli Durumlar
Beyinde damar yumağı olması aşağıdaki riskli durumlara yol açabilir.
Beyin Kanaması
AVM, aşırı basınç nedeniyle etkilenen damar duvarlarında incelmeye veya zayıflamaya neden olabilir. Bu durum ise damarın yırtılmasına ve beyin kanamasına yol açabilir. Beyin kanaması geçiren çocuklarda ve genç erişkinlerde, beyin kanamasının önemli bir nedeni; AVM kanamasıdır.
Beynin Oksijensiz Kalması
Beyin damar yumağında; kan, kılcal damarları atlar ve doğrudan atardamardan toplardamara akar. Kılcal damarlar, kan akışının yavaşlamasını sağlar ve beyin hücrelerinin oksijenlenmesini artırır. Ancak AVM nedeniyle kılcal damarları kullanmadan toplardamara akan kan, beyin dokularını yeterince oksijenlendiremez. Yeterli oksijeni alamayan beyin hücreleri zayıflar veya ölebilir.
Beyin Anevrizması
AVM nedeniyle damar duvarları incelebilir veya zayıflayabilir. Zayıflayan damar duvarı, zamanla dışarıya doğru bir çıkıntı oluşturabilir. Beyinde baloncuk oluşması olarak da bilinen bu durum damarın yırtılmaya yatkın hale gelmesine sebep olur.
Okumaya devam edin : Beyinde Baloncuk Oluşması – Beyin Anevrizması
Referans: mayoclinic.org
