Beyin kanaması, beyin damarlarından birinin yırtılması sonucu, beyin dokusunda oluşan kanamadır. Beyin kanaması, inmenin önemli bir nedenidir. Tüm inmelerin %10 ila %15’inden sorumludur. Beyin kanamasına bağlı inmelere hemorajik inme adı verilir. Diğer inme nedeni ise iskemik inme yani beyin damar tıkanıklığıdır.
Beyin kanaması;
- beyin dokusunda,
- beyin ve beyni çevreleyen zar arasında,
- beyni çevreleyen zarların arasında veya
- beyin zarları ile kafatası arasında oluşabilir.
Oluşan kan (hematom) birikerek kitle etkisi oluşturur ve bu kitle beyin hücrelerinin hasar görmesine yol açar. Beyin hücreleri öldükçe beyin ödemi gelişir. Kanama ve ödem arttıkça kafa içi basınç da artar; beynin kan akımı azalır ve beyin hasarı meydana gelir.
Beyin Kanaması Tipleri
İntraserebral Hemoraji: Beyin dokusu içinde meydana gelen kanamalardır. Kanama, beyin dokusunun direkt içinde (intraparankimal) veya beyin içindeki boşluklarda (intraventriküler) olabilir. En sık nedeni yüksek tansiyondur.
Subaraknoid Hemoraji: Beyin ve beyin zarları arasında meydana gelen kanamalardır. Şiddetli baş ağrısına ve ense sertliğine neden olabilir. En sık nedeni beyinde baloncuk oluşmasına bağlı kanamalardır.
Hematom: Beyin zarları ile kafatası arasındaki kanamalar için kullanılan terimdir. Beyni çevreleyen en dış zarın içinde veya dışında olmasına göre subdural hematom veya epidural hematom olarak adlandırılır. En sık nedeni kafa travmalarıdır.
Beyin Kanaması Neden Olur?
- Gençlerde beyin kanamasının en sık nedeni, kafa travmalarıdır.
- Yetişkinlerde beyin kanamasının en önemli nedeni, yüksek tansiyondur. Kontrolsüz hipertansiyon damar duvarlarının zayıflamasına ve yırtılmasına yol açabilir.
- Beyinde baloncuk oluşması olarak bilinen beyin anevrizmaları beyin kanamasının önemli nedenlerindendir.
- Beyindeki atardamar ve toplardamarların doğuştan anormal şekilli ve zayıf olması anlamına gelen Arteriyovenöz Malformasyon (Beyin Damar Yumağı) da önemli nedenlerden biridir.
- Kan sulandırıcı ilaçların kontrolsüz kullanılması
- Hemofili ve orak hücreli anemi gibi kanama bozuklukları
- Karaciğer hastalığına bağlı olarak kanın pıhtılaşma özelliğinin bozulması
- Beyin tümörleri
Beyin Kanaması Önlenebilir Mi?
Beyin kanamalarının önemli bir kısmı alınabilecek basit tedbirlerle önlenebilir:
- Tansiyonun kontrol altına alınması,
- Kolesterolün kontrol altına alınması,
- Sigara kullanmamak,
- Denge bozukluğu yaşayan kişilerde düşme riskini azaltıcı önlemler alınması,
- Kan sulandırıcıların doktor kontrolünde kullanılması,
- Araç içinde emniyet kemerinin takılması,
- Motorsiklet veya bisiklet kullanan kişilerin kask takması,
- Damar baloncuğu olan kişilerde önleyici tedavilerin uygulanması.
Beyin Kanaması Belirtileri Nelerdir?
Belirtiler aniden ortaya çıkabileceği gibi, günler içinde yavaş yavaş da gelişebilir. Beyinde meydana gelen kanamanın yeri ve şiddeti; belirtileri etkiler. Örneğin konuşma merkezinde meydana gelen bir kanama, konuşma bozukluğuna yol açabilir.
Beyin kanaması, ölüme neden olabilen hayati bir durumdur. Belirtiler hissedildiği anda acil servise başvurmak gerekir:
- Aniden başlayan çok şiddetli baş ağrısı
- Dikkatin kaybolması ve uyku halinde artış
- Yüz, kol ve bacaklarda güçsüzlük
- Yüz, kol ve bacaklarda uyuşma veya karıncalanma
- Denge bozukluğu ve yürümede güçlük
- Nedeni açıklanamayan bulantı veya kusmalar
- Görme bozukluğu, çift görme veya bulanık görme
- Konuşulanları anlamada güçlük
- Nöbet geçirme
- Bilinç kaybı
- Koma
Beyin Kanaması Nasıl Tedavi Edilir?
Uygulanacak tedaviler; kanamanın sebebine, yerine ve şiddetine göre değişiklik gösterebilir. Acil müdahalede hastanın tansiyonu ve solunumu gibi yaşamsal fonksiyonları stabil hale getirilir. Bu dönemde hastaya çeşitli ilaç tedavileri, girişimsel tedaviler veya cerrahi tedaviler uygulanabilir. Hasta yoğun bakım, nöroloji veya beyin cerrahisi servislerinde takip edilir.
Tıbbi durumu stabil hale gelen hasta, fizik tedavi ve nöro-rehabilitasyon tedavisi için, en erken dönemde kapsamlı yatılı fizik tedavi merkezlerine kabul edilir. Hastaya fizyoterapi, robotik fizik tedavi, ergoterapi, konuşma – yutma terapisi ve solunum terapisi gibi kapsamlı bir rehabilitasyon programı uygulanır.
İstanbul Rehabilitasyon Akademisi olarak beyin kanaması nedeniyle felç geçiren hastalara yönelik fizik tedavi, robotik rehabilitasyon ve kapsamlı yatılı fizik tedavi hizmeti sunmaktayız. Bilgi almak için tıklayabilirsiniz.
Bu makale İstanbul Rehabilitasyon Akademisi Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmış ve onaylanmıştır.
Referanslar:
- Lloyd-Jones D, Adams RJ, Brown TM, et al. Heart disease and stroke statisticse2010 update. A report from the American Heart Association. Circulation 2010;121:e46e215.
- An SJ, Kim TJ, Yoon B-W. Epidemiology, Risk Factors, and Clinical Features of Intracerebral Hemorrhage: An Update. Journal of Stroke. 2017;19(1):3-10.
